06 aug Het is te laat, maar nooit te laat
voor de slachtoffers van de razzia
van Rotterdam en Schiedam,
10 en 11 november 1944
de mannen van zeventien tot en met veertig
moeten zich melden, op straat gaan staan
en sta je niet buiten dan komen ze binnen,
soldaten, gewapend, geen ontkomen aan.
straten en stegen zijn geblokkeerd,
bruggen geopend en wie het op een lopen zet
komt niet ver, wie in het water springt,
zwemt in de val.
in het stadion bijeengedreven staan velen
te wachten op het veld, en wie poogt
te ontvluchten zal worden beschoten,
de angstige stilte rondom beknelt.
en achter de deur schudt moeder haar hoofd, balt
vader zijn vuist. vrouw en kind blijven thuis
omdat het moet, een laatste groet vol verdriet
bereikt zoon, man, broer en papa niet.
maanden later en jaren ouder keren ze terug,
de mannen, op vergane schoenen dwalend
over lege akkers, met korsten op de lippen,
kapotte nagels, bloedblaren aan de hielen,
niet alle vijftigduizend, nee, de honderden
die het leven lieten dragen ze mee in hun ziel,
syllaben hortend achter de kiezen worden
nachtmerries die doen zweten en beven.
het is tijd om de nagedachtenis aan de mannen
en aan hen die in de winter achterbleven
te eren. het is te laat maar nooit te laat
om hun verhalen te zien, te horen, te verteren.
langs de Maas herrijzen twee aardse gestalten,
een man en een vrouw, op afstand van elkaar
en gewond, zo ruw als ze werden gescheiden
zijn ze in dit beeld onvergetelijk verbonden.
© Tekst en kunstwerk – Elly Stolwijk