17 okt Dwangarbeid spoorlijn Feldkirchen – Zorneding – Vervolg
Foto – Bill Kevenaar: Georg Reitsberger in gesprek met Frederic van Nierop.
In nieuwsbrief 18 deed Bill Kevenaar een oproep aan nabestaanden van mannen die na de razzia van november 1944 gedwongen tewerkgesteld werden in Vaterstetten, Duitsland. Deze oproep bracht verschillende reacties teweeg: verhalen, dagboeken en documenten werden gedeeld. Het verzamelde materiaal is verwerkt op informatieve panelen in een authentieke veewagon, van het type zoals tijdens de oorlog werd gebruikt als onderdeel van het Lager Vaterstetten en thans is ingericht als gedenkplek en informatiecentrum.
Bill: “Na ons bezoek aan de wagon in Vaterstetten in sept 2024, zei Matthias tegen mij: “We hebben alleen het verhaal van Casper Sla. Zou je het verhaal van je vader willen opschrijven dan voegen we dat toe”. “Ik beloofde hem mijn best te gaan doen. Probleem was dat mijn vader, net als zo veel andere mannen die terugkwamen, bijna niets over die tijd heeft verteld. Dus probeerde ik meer te weten te komen van zijn verhaal en dat van anderen”.
Diverse familieleden en nabestaanden reageerden op de oproep in nieuwsbrief 18. De namen van hun vader, opa of oom bleken inderdaad op de lijst te staan. Zo kwam ik in kontakt met Reina, Frederic, Henk, Adrie, Marcel en anderen. Ik hoorde verhalen, mocht dagboeken lezen, vond documenten in archieven van o.a. Landkreis Ebersberg, van aartsbisdom München, oorlogsverslagen, lijsten van artsen, van ziekenhuizen, van kerken en kerkhoven.
De verhalen van drie mannen, binnenschipper Reinder Jetses, student Adriaan Schackmann en mijn vader Arnold werden de leidraad op de drie nieuwe borden. Op het vierde bord kwam de lijst van inmiddels 350 van de naar verluidt 400 Rotterdamse dwangarbeiders. Robert Bosselaar ontwierp en produceerde de borden, die mijn vrouw en ik meenamen naar Vaterstetten, waar ze door de leden van de vereniging in de wagon werden geplaatst, gedecoreerd met Hollandse lelies.
Op zondag 14 september 2025 was de feestelijke heropening van de wagon. Georg Reitsberger, voormalig burgemeester van Vaterstetten, werd bedankt voor zijn grote bijdrage aan de totstandkoming van de gedenkwagon. Daarna was er een dankwoord aan de voorzitter en leden van vereniging Eisenbahnfreunde die deze wagon in stand houden. Ook drie Duitse historici en de pers t.w. dagblad Merkur, de Süddeutsche Zeitung en Bayern ARD TV waren aanwezig. Nabestaanden waren speciaal uit Nederland gekomen. Na de opening volgde de rondleiding in de wagon met de nieuwe borden en de meegebrachte mappen met bronnen, literatuur, achtergrond, dankzegging en foto’s.
Foto – Bill Kevenaar: De wagon in Vaterstetten (D) tijdens de heropening op 14 september 2025.
Frederic van Nierop, druk in gesprek met de Duitse historici, vond de naam van zijn geliefde peetoom op het namenbord en was van alles danig onder de indruk. Reina Gort-Jetses, dochter van schipper Reinder Jetses, zei geëmotioneerd tegen de verslaggeefster van Merkur: “Ik krijg er kippenvel van! Ik ben mijn leven lang al op zoek naar het verhaal van mijn vader. En nu sta ik hier in deze veewagon, waar hij de meest verschrikkelijke dingen heeft moeten doorstaan. Nu begrijp ik ook beter zijn trauma waarin hij zo triest is gestorven. Eindelijk komt er wat rust in mijn hoofd en kan ik het gaan afsluiten“.
De borden zijn in het Duits geschreven om het verhaal met name aan de lokale jeugd te kunnen vertellen: Vergeben aber nie vergessen!
Lees over de Rotterdamse mannen die moesten werken aan de spoorlijn Feldkirchen-Zorneding
Bekijk 2 van de plaquettes in de wagon (NB: Om privacyredenen is de namenlijst niet afgebeeld)